Otwarty rynek pracy

Wszystkie firmy, które nie posiadają statusu zakładu pracy chronionej, wliczają się automatycznie w gamę przedsiębiorstw tworzących otwarty rynek pracy.

Otwarty rynek pracy umożliwia znalezienie zatrudnienia zarówno osobom zdrowym, jak i osobom niepełnosprawnym. Każdy pracownik traktowany jest w ten sam sposób, nikt nie jest dyskryminowany ze względu na stan zdrowia. Osoby zatrudnione wykonują obowiązki na takich samych zasadach i otrzymują odpowiednie wynagrodzenie.

Jeśli osoba niepełnosprawna posiada kompetencje zawodowe oraz kwalifikacje do pracy z zawodzie może szukać pracy na otwartym rynku pracy. Otwarty rynek pracy tworzy bowiem możliwości kariery i rozwoju zawodowego dla osób niepełnosprawnych, stwarza im szeroki zakres szans, które nie są możliwe w zamkniętych / chronionych zakładach pracy.

Warto jednak pamiętać, że dla pracodawcy z otwartego rynku pracy nie tyle liczą się umiejętności, kwalifikacje, doświadczenie, a także cechy charakteru lub osobowość kandydata, a nie jego orzeczenie o niepełnosprawności.

Należy pamiętać, że zawsze będą występowały pewne schorzenia, które będą wymagać specjalnych warunków i ponoszenia dużych nakładów na ich pracę. Są to osoby ze znaczną niepełnosprawnością, m.in. niewidomi, epileptycy, osoby niepełnosprawne intelektualnie, z chorobami psychicznymi, ze złożoną niepełnosprawnością. Dla takich osób będą musiały być utrzymywane specjalne miejsca pracy finansowane ze środków publicznych.

Co daje otwarty rynek pracy?
Otwarty rynek pracy umożliwia:

• aktywizowanie niepełnosprawnych do pracy oraz udział w życiu społecznym i zawodowym;
• integrację różnych grup społecznych – dzięki zatrudnianiu zarówno zdrowych, jak i niepełnosprawnych osób możliwe jest poznawanie potrzeb różnych pracowników, wczuwanie się w ich sytuację oraz docenianie pracy i ambicji osób z niepełnosprawnością;
• aktywny rozwój zawodowy i awans osób niepełnosprawnych – wszyscy pracownicy mają takie same możliwości i ścieżki rozwoju;
• otrzymanie wyższego wynagrodzenia przez pracowników z niepełnosprawnością – mogą wykonywać pracę dostępną dla większości osób, nie są dyskryminowani na tle finansowym;
• większy wybór pracy oraz możliwości zawodowe.

Obowiązkiem pracodawcy jest przestrzeganie przepisów Kodeksu pracy m.in.:

• przestrzeganie czasu pracy (tygodniowy wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 35 godzin, a w ciągu dnia 7 godzin);
• zapewnienie dodatkowej przerwy (15 minut);
• dostosowanie zakładu oraz stanowiska pracy do potrzeb pracowników niepełnosprawnych (m.in. przystosowanie toalet dla osób niepełnosprawnych, odpowiednia wysokość biurka dla pracownika biurowego, który porusza się na wózku inwalidzkim, windy oraz poręcze pomagające w poruszaniu się);
• udzielenie dodatkowych 21 dni wolnych w ciągu roku kalendarzowego (w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym i w celu wykonania badań specjalistycznych);
• udzielanie osobom z niepełnosprawnością urlopu wypoczynkowego w wydłużonym wymiarze ( dodatkowe 10 dni płatnego urlopu);
• zakaz zlecania pracy w godzinach nocnych zatrudnionym niepełnosprawnym;
• pracownik z orzeczoną niepełnosprawnością nie może zostać zmuszony do dłuższego czasu pracy. O wykonywaniu obowiązków w godzinach nadliczbowych decyduje osoba zatrudniona;
• prawo do odmowy udziału w delegacji – jeśli pracownik niepełnosprawny ma problemy ze zdrowiem i/lub poruszaniem się, a decyzja nie może mieć wpływu na zwolnienie osoby zatrudnionej.

Zatrudnienie wspierane
Jest to forma zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy. Zatrudnienie wspomagane jest kierowane do osób, które mają trudności w samodzielnym znalezieniu i utrzymaniu pracy. Zatrudnienie wspierane polega na zatrudnieniu dodatkowej osoby, która pełniąc rolę zawodowego asystenta lub instruktora wspomagającego, pomaga danej osobie.

Przyjęte jest, że zatrudnienie wspomagane jest bardziej skierowane do osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Wsparcie jest realizowane na każdym z etapów zatrudnienia:

• przygotowanie do pracy,
• uzyskanie zatrudnienia,
• wdrożenie w pracę i nawiązanie relacji z kolegami i przełożonymi,
• pierwszych momentów wykonywania obowiązków.

Forma zatrudnienia wspomaganego różni się od innych modeli rehabilitacji i zatrudnienia osób z  niepełnosprawnością tym, że doprowadza wprost do zatrudnienia, zapewnia szkolenie w trakcie wykonywania pracy i wspomaga danego pracownika tak długo, jak jest to konieczne. Wspomaganie prowadzone jest przez odpowiednio przygotowanych specjalistów odpowiedzialnych za organizację całego procesu zatrudnienia wspomaganego każdej pojedynczej osoby z niepełnosprawnością.

Trener lub asystent pracy bezpośrednio wspiera osobę podczas pracy. Trener pracy powinien pomóc rozpoznać predyspozycje zawodowe osoby, którą wspiera. Innym zadaniem trenera jest pomoc w znalezieniu pracy, wspieranie i towarzyszenie na stanowisku pracy do momentu usamodzielnienia w wykonywaniu obowiązków. Trener powinien także wspierać pracodawcę i  otoczenie pracownika z niepełnosprawnościami, w tym kolegów i bezpośrednich przełożonych. Trener może też pomóc osobie niepełnosprawnej w kwestiach formalnych dotyczących zatrudnienia, czy w dojeżdżaniu do pracy.