Renta rodzinna

Renta rodzinna to świadczenie przyznawane z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Białostocki oddział ZUS znajduje się przy ul. Młynowej 29.

Kto ma prawo do renty rodzinnej?
Prawo do renty rodzinnej mają członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:

• miała ustalone prawo do emerytury, w tym emerytury pomostowej, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
• miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
• pobierała zasiłek przedemerytalny;
• pobierała świadczenie przedemerytalne;
• pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Przy ocenie prawa do renty przyjmowane jest, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Kto jest uprawniony do renty rodzinnej?

• Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione:
  • do ukończenia 16 lat;
  • jeśli się uczą – do ukończenia 25 lat (jeżeli dziecko ukończyło 25 lat na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłużamy do zakończenia tego roku studiów);
  • bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat  lub w przypadku kontynuowania nauki w szkole przed ukończeniem 25 lat.
• Wnuki – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości (z wyjątkiem dzieci, które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka).
• Rodzeństwo i inne dzieci – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości (z wyjątkiem dzieci, które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka).
• Małżonek (wdowa lub wdowiec), który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej, jeżeli:
  • w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy; albo
  • wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat;
  • sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
  • ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania dzieci.
• Owdowiała osoba, która nie spełnia tych warunków i nie ma źródła utrzymania, ma prawo do renty rodzinnej:
  • przez rok od śmierci współmałżonka;
  • przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej – nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka.

Małżonka lub małżonek rozwiedziony albo wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci współmałżonka nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli – oprócz spełnienia wymienionych warunków – mieli w dniu śmierci współmałżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
Prawo do renty ma również małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, jeśli udowodni, że bezpośrednio przed śmiercią współmałżonka otrzymywała od niego alimenty na podstawie porozumienia między rozwiedzionymi/separowanymi (nie dotyczy to mężczyzny).

• Rodzice, jeżeli:
  • spełniają warunki takie jak dla wdowy/ wdowca (odnośnie wieku, wychowywania dzieci lub niezdolności do pracy);
  • zmarły ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.

Co zrobić żeby otrzymać rentę rodzinną?
Należy złożyć w odpowiednim oddziale ZUS:

• Wniosek o rentę rodzinną,
• Jeśli osoba zmarła, po której ma być przyznana renta rodzinna:
  • miała ustalone prawo do świadczeń emerytalno-rentowych z ZUS albo kapitał początkowy, nie potrzeba składać ponownie dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia osoby zmarłej.
  • nie miała ustalonego prawa do świadczeń emerytalno-rentowych z ZUS, niezbędne jest dołączenie do wniosku dokumentów, na podstawie których ustala się czy zmarłemu przysługiwałoby świadczenie emerytalno-rentowe oraz oblicza się wysokość tego świadczenia. Potrzebne dokumenty to w szczególności:
    • „Informacja o okresach składkowych i nieskładkowych” (formularz ERP-6),
    • zaświadczenia pracodawców (świadectwa pracy) lub inne dokumenty urzędów czy organizacji potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe w Polsce,
    • zaświadczenia pracodawców (świadectwa pracy) potwierdzające okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
    • formularz unijny „Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej” (formularz E207PL) – dotyczący osoby zmarłej, jeśli posiadała okresy ubezpieczenia w państwach UE/ EFTA,
    • dokumenty potwierdzające wysokość wynagrodzenia osoby zmarłej, którymi są: zaświadczenie pracodawcy – płatnika składek o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia, które stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (może być wystawione na druku ZUS Rp-7) oraz legitymacja ubezpieczeniowa, zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości zarobków,
    • dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia za granicą osoby zmarłej – w państwach, z którymi Polska zawarła umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym lub w państwach członkowskich UE/ EFTA,

Do wniosku należy również dołączyć dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do renty dla członka rodziny osoby zmarłej, które są różne w zależności od tego, który członek rodziny osoby zmarłej ubiega się o rentę rodzinną. Dokumentami tymi w szczególności są:

• dokument stwierdzający datę urodzenia wnioskodawcy,
• dokument potwierdzający datę urodzenia oraz datę zgonu osoby, po której ma być przyznana renta rodzinna,
• odpis skrócony aktu małżeństwa, jeżeli jesteś wdową, wdowcem,
• dokument stwierdzający stan zdrowia, jeżeli przyznanie renty rodzinnej jest uzależnione od niezdolności do pracy,
• zaświadczenie o pobieraniu nauki w szkole, dotyczy dzieci, które ukończyły 16 lat,
• oświadczenie o pozostawaniu we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci współmałżonka (oświadczenie takie można złożyć po wypełnieniu odpowiedniego punktu we wniosku o rentę rodzinną),
• dokument o ustaleniu prawa do alimentów na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej albo porozumienia zawartego między małżonkami – jeśli nastąpił rozwód lub współmałżonkowie byli w separacji lub nie pozostawali we wspólności małżeńskiej,
• oświadczenie o przyczynianiu się zmarłego bezpośrednio przed jego śmiercią do utrzymania, jeśli jest się rodzicem (oświadczenie takie można złożyć po wypełnieniu odpowiedniego punktu we wniosku o rentę rodzinną).

Wysokość renty
Renta rodzinna wynosi:

• 85% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba;
• 90% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby;
• 95% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej.

Badane są uprawnienia zmarłego do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, do jakich mógł mieć prawo w chwili śmierci.

Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta, którą dzieli się po równo między uprawnionymi osobami.

Renta rodzinna nie może być niższa niż kwota najniższej renty rodzinnej (od 1 marca 2022 roku wynosi 1338,44 zł).

Jeśli osoba uprawniona pobiera rentę rodzinną, a jej rodzice nie żyją, możliwe jest otrzymanie dodatku dla sieroty zupełnej. Dodatek taki przysługuje również osobom, które pobierają rentę rodzinną po zmarłej matce, a ojciec jest nieznany.

Rentę rodzinną otrzymuje się od dnia powstania do niej prawa, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym został złożony wniosek.

Otrzymywanie renty:

• Za pośrednictwem poczty
• Na rachunek banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej

Zawieszenie lub zmniejszenie renty
Zawieszenie lub zmniejszenie renty następuje, gdy osoba uprawniona do świadczenia osiąga przychód z tytułu zatrudnienia lub innej działalności, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Jeżeli rencista osiąga przychód:

• poniżej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego przez prezesa GUS – renta wypłacana jest w pełnej wysokości,
• od 70% do 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – renta jest odpowiednio zmniejszana,
• powyżej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – wypłata renty jest w całości zawieszana.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie