Turnus rehabilitacyjny to zorganizowana forma aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku. Ma on na celu mobilizację osób niepełnosprawnych do kontaktu z otoczeniem i do samodzielnego funkcjonowania, turnus powinien również pobudzać rozwój osobisty. Z tego powodu turnusy rehabilitacyjne są rodzajem rehabilitacji społecznej.

Turnusy rehabilitacyjne odbywają się w grupach zorganizowanych, które liczą nie mniej niż 20 uczestników. Uczestnicy powinni mieć podobne potrzeby w zakresie rehabilitacji ze względu na rodzaj niepełnosprawności. Turnusy rehabilitacyjne trwają co najmniej 14 dni. Każda grupa turnusowa powinna mieć opracowany program rehabilitacji odpowiedni do schorzeń uczestników, realizowany przy udziale kadry specjalistów. Turnus może być zorganizowany w formie stacjonarnej lub niestacjonarnej.

Kto może ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych osób niepełnosprawnych i ich opiekunów?
Osoba niepełnosprawna, która:

posiada ważne orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
spełnia kryterium dochodowe: przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:
- 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
- 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.
  (przekroczenie kryterium dochodowego, powoduje obniżenie wysokości dofinansowania o kwotę, o którą dochód został przekroczony),
została skierowana na turnus rehabilitacyjny na wniosek lekarza prowadzącego.

Jeśli na wniosku lekarza występuje wyraźne wskazanie wraz z uzasadnieniem konieczności pobytu opiekuna, można uzyskać dofinansowanie pobytu opiekuna na turnusie rehabilitacyjnym. O takie dofinansowanie starać się mogą osoby niepełnosprawne o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (lub równoważnym) oraz osoby niepełnosprawne w wieku do 16 lat.

Opiekun nie może pełnić funkcji członka kadry na turnusie. Nie może też być osobą niepełnosprawną wymagającą opieki innej osoby. Opiekun powinien mieć ukończone 18 lat. W wyjątkowych sytuacjach może mieć 16 lat, wówczas wymagane jest bycie wspólnie zamieszkującym członkiem rodziny osoby niepełnosprawnej.

Organizator turnusu rehabilitacyjnego
Organizator turnusu musi posiadać uprawnienia nadane przez wojewodę, musi także być umieszczonym w centralnej bazie organizatorów. Jego zadaniem jest zorganizowanie grup uczestników wymagających podobnej rehabilitacji, opracowanie i realizacja programu turnusu, dostosowanego do potrzeb uczestników, które zależą od rodzaju niepełnosprawności. Zapewnia on wykwalifikowaną kadrę rehabilitantów, psychologów, terapeutów – zależnie od przewidzianych programem działań. Zobowiązany jest do przesłania do właściwego Ośrodka Pomocy Rodzinie informacji o przebiegu turnusu w terminie 21 dni od jego zakończenia odrębnie dla każdego uczestnika korzystającego z dofinansowania PFRON.

Ośrodek, w którym odbywać się będzie turnus rehabilitacyjny:
Ośrodek, w którym odbędzie się turnus, powinien być wpisany do rejestru ośrodków (prowadzonego przez wojewodę). Jeżeli jednak turnus jest organizowany w formie niestacjonarnej, może odbyć się poza takim ośrodkiem.

Aktualne informacje o ośrodkach i organizatorach turnusów rehabilitacyjnych posiadających wpisy do rejestrów wojewodów znajdują się pod adresem: empatia.mpips.gov.pl

Lista ośrodków, gdzie mogą być organizowane turnusy rehabilitacyjne
http://empatia.mpips.gov.pl/web/piu/dla-swiadczeniobiorcow/turnusy/wyszukiwarka-osrodkow

Lista firm realizujących turnusy rehabilitacyjne
http://empatia.mpips.gov.pl/web/piu/dla-swiadczeniobiorcow/turnusy/wyszukiwarka-organizatorow

Bazy umożliwiają wyszukiwanie ośrodków i organizatorów posiadających uprawnienia potwierdzone wpisami do rejestrów wojewodów. Pozwala znaleźć turnusu według zadanych kryteriów (np. rodzaju turnusu, rodzaju dysfunkcji, adresu ośrodka). Wyszukane pozycje można wydrukować wraz z danymi kontaktowymi.

Dofinansowanie:

przysługuje nie częściej niż raz w roku,
przekazywane jest bezpośrednio na rachunek bankowy organizatora turnusu,
nie może być wyższe od faktycznego kosztu uczestnictwa w turnusie osoby niepełnosprawnej lub pobytu jej opiekuna,
przysługuje tylko, gdy turnus odbywa się w ośrodku który jest wpisany do rejestru prowadzonego przez wojewodę (jeśli korzysta się z usług organizatora turnusów – to musi być on wpisany do rejestru organizatorów prowadzonego przez wojewodę).

Wymagane dokumenty:

wniosek o dofinansowanie ze środków PFRON uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym;
kopia orzeczenia o niepełnosprawności lub jego odpowiednika (oryginał dokumentu do wglądu);
wniosek lekarza o skierowanie na turnus rehabilitacyjny;
oświadczenie, że wnioskodawca nie będzie pełnił na turnusie rehabilitacyjnym funkcji członka kadry ani nie będzie opiekunem innego uczestnika turnusu;
oświadczenie wnioskodawcy, że opiekun osoby niepełnosprawnej nie będzie pełnił na turnusie rehabilitacyjnym funkcji członka kadry, nie jest osobą niepełnosprawną wymagającą opieki innej osoby oraz ukończył 18 lat lub 16 lat i jest wspólnie zamieszkującym członkiem rodzinie (w przypadku ubiegania się o dofinansowanie na turnusie rehabilitacyjnym opiekuna osoby niepełnosprawnej);
dokumenty potwierdzające wysokość przeciętnych miesięcznych dochodów uzyskanych w kwartale poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku przez osobę niepełnosprawną i osoby pozostające z nią we wspólnym gospodarstwie domowym (w przypadku przekroczenia kryterium dochodowego uprawniającego do uzyskania dofinansowania);
oświadczenie o pobieraniu nauki i niewykonywaniu pracy oraz zaświadczenie właściwego podmiotu o pobieraniu przez osobę niepełnosprawną nauki (w przypadku osób niepełnosprawnych w wieku od 16 do 24 lat uczących się i niepracujących, z wyjątkiem osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności);
dowód osobisty do wglądu.

Procedura:

Wniosek wraz z kompletem dokumentów składa osoba niepełnosprawna lub osoba upoważniona do reprezentowania osoby niepełnosprawnej (przedstawiciel ustawowy, pełnomocnik). Wniosek o dofinansowanie ze środków PFRON uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym można również złożyć elektronicznie w Systemie SOW.
Wnioski podlegają ocenie punktowej zgodnie z Zarządzeniem Nr 50/2020 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Białymstoku z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie wprowadzenia karty oceny wniosków o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. W pierwszej kolejności dofinansowanie przyznawane jest osobom niepełnosprawnym z największą liczbą punktów uzyskanych w karcie oceny z uwzględnieniem pierwszeństwa w uzyskaniu dofinansowania przez osoby niepełnosprawne, które posiadają orzeczenia o zaliczeniu do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności albo równoważne, osoby niepełnosprawne w wieku do 16 lat albo w wieku do 24 lat uczące się i niepracujące bez względu na stopień niepełnosprawności. Powiadomienie o rozstrzygnięciu wniosku jest przesyłane pocztą.
W terminie 30 dni od otrzymania powiadomienia o przyznaniu dofinansowania, nie później jednak niż na 21 dni przed dniem rozpoczęcia turnusu rehabilitacyjnego, osoba niepełnosprawna przekazuje informację o wyborze turnusu, w którym będzie uczestniczyła. MOPR w terminie 7 dni sprawdza czy wybrany przez osobę niepełnosprawną ośrodek i organizator tego turnusu posiadają wpis do rejestru ośrodków i organizatorów, obejmujący okres trwania turnusu wybranego przez osobę niepełnosprawną; czy ośrodek, w którym odbędzie się turnus, jest uprawniony do przyjmowania osób niepełnosprawnych z określonymi w orzeczeniu lub we wniosku lekarskim dysfunkcjami lub schorzeniami na turnus wybrany przez osobę niepełnosprawną oraz czy organizator tego turnusu jest uprawniony do organizowania turnusu wybranego przez osobę niepełnosprawną z określonymi w orzeczeniu lub we wniosku lekarskim dysfunkcjami lub schorzeniami.
Warunkiem przekazania przyznanego dofinansowania jest otrzymanie przez MOPR oświadczenia organizatora turnusu rehabilitacyjnego zawierającego potwierdzenie możliwości uczestniczenia danej osoby w wybranym przez nią turnusie rehabilitacyjnym. Dofinansowanie przekazywane jest na konto organizatora turnusu rehabilitacyjnego.

W związku ze znacznym niedoborem środków finansowych PFRON w 2022 r. wysokość przyznawanego przez Ośrodek dofinansowania uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych została ustalona zgodnie z § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. Nr 230 poz. 1694 ze zm.) w ten sposób, iż wysokość kwot dofinansowania została obniżona o 20% w stosunku do maksymalnych kwot obliczonych zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia.

Dofinansowanie pobytu osób niepełnosprawnych i ich opiekunów na turnusach rehabilitacyjnych wynosi:

stopień znaczny / I grupa – 30% przeciętnego wynagrodzenia
stopień umiarkowany / II grupa – 27% przeciętnego wynagrodzenia
stopień lekki / III grupa – 25% przeciętnego wynagrodzenia
opiekun osoby niepełnosprawnej – 20% przeciętnego wynagrodzenia
osoba niepełnosprawna zatrudniona w zakładzie pracy chronionej (niezależnie od posiadanego orzeczenia) – 20% przeciętnego wynagrodzenia
osoba niepełnosprawna w wieku do 16 roku życia oraz osoba niepełnosprawna w wieku od 16 do 24 lat, a jednocześnie ucząca się i niepracująca (bez względu na stopień niepełnosprawności) – 30% przeciętnego wynagrodzenia

UWAGA!
Dofinansowanie uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w turnusie rehabilitacyjnym może być wykorzystane jedynie przez osobę, której zostało przyznane.

W przypadku skrócenia uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym z przyczyn innych niż losowe, osoba niepełnosprawna ponosi koszty pobytu na turnusie. Podobnie jest w przypadku skrócenia uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym opiekuna – on też ponosi koszty pobytu na tym turnusie.

Osobie niepełnosprawnej w trudnej sytuacji materialnej lub losowej może zostać przyznane dofinansowanie lub dofinansowanie opiekuna bez pomniejszania dofinansowania pomimo przekroczenia kwot dochodu.

W przypadku szczególnie trudnej sytuacji życiowej osoby niepełnosprawnej, dofinansowanie może zostać podwyższone do 40% przeciętnego wynagrodzenia. Jeżeli opiekun pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą niepełnosprawną lub osoba ta ponosi koszty uczestnictwa opiekuna na turnusie, może on również otrzymać wyższe dofinansowanie.

W przypadku ograniczonych środków finansowych w danym roku w stosunku do istniejących potrzeb, PCPR może obniżyć wysokość dofinansowania, nie więcej jednak niż o 20% kwot dofinansowania, albo przyjąć zasadę przyznawania dofinansowania raz na dwa lata.

Dofinansowanie do uczestnictwa w turnusie jest przekazywana na rachunek bankowy organizatora turnusu i może być wykorzystane jedynie przez osobę, której zostało przyznane.

Kwota dofinansowania nie może być wyższa od faktycznego kosztu uczestnictwa w turnusie osoby niepełnosprawnej lub pobytu jej opiekuna.

Osoba ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności może skorzystać z dodatkowego urlopu na turnus w wymiarze do 21 dni, zagwarantowanego ustawowo.

Ze środków PFRON nie może być dofinansowane uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych organizowanych przez ZUS, KRUS, NFZ, ponieważ maja one odmienną formułę i są finansowane na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej lub przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo o ubezpieczeniu społecznym rolników.