Od 1 października 2019 roku można ubiegać się o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Świadczenie to ma być wsparciem dla osób, które ze względu na swój stan zdrowia ponosi zwiększone koszty związane z pielęgnacją, rehabilitacją czy opieką medyczną.

Jakie warunki spełnić, aby otrzymać świadczenie?

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobie, która ukończyła 18 lat i jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, a niezdolność ta została stwierdzona orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz:

nie jest uprawniona do emerytury ani renty, nie ma ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego (np. zasiłku stałego lub zasiłku okresowego – warunek nie dotyczy jednorazowych świadczeń) ani nie jest uprawniony do świadczenia z zagranicznej instytucji właściwej do spraw emerytalno-rentowych,
albo
jest uprawniona do tych świadczeń (emerytury, renty albo innych świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, łącznie z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych), ale ich łączna wysokość brutto nie przekracza 1 600 zł.
Katalog świadczeń finansowanych ze środków publicznych.

WAŻNE!
Przy ustalaniu kwoty 1600 zł nie jest brana pod uwagę kwota renty rodzinnej przyznanej dziecku, które stało się całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 roku życia lub w czasie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia.

Dodatkowo osoba starająca się o przyznanie świadczenia musi:

mieć miejsce zamieszkania w Polsce,
mieć polskie obywatelstwo
lub
mieć prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce, jeśli jesteś obywatelem jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej albo Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej
lub
mieć zalegalizowany pobyt w Polsce (jeśli jesteś obywatelem państwa spoza UE albo EFTA).

WAŻNE!
Świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy taka osoba odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego – wtedy świadczenie może przysługiwać.

Co zrobić, aby otrzymać świadczenie?

Aby otrzymać świadczenie uzupełniające, należy złożyć wniosek wraz z wymaganymi dokumentami. Wniosek możesz złożyć w każdej placówce ZUS lub przesłać pocztą. Druk wniosku dostępny w ‚Plikach do pobrania’ na dole strony lub pod adresem: www.zus.pl/wzory-formularzy/emerytury-renty, znajduje się on również w salach obsługi klientów w placówkach.

Jakie dokumenty są wymagane do złożenia wniosku?

Potrzebne dokumenty to:

orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo wydane (przed 1 września 1997 roku) przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów (jeśli nie upłynął okres, na jaki orzeczono inwalidztwo) – jeśli ZUS posiada takie orzeczenie w osobistej dokumentacji emerytalno-rentowej – nie trzeba go dołączać.
jeśli istnieje prawo do emerytury lub renty zagranicznej lub innego świadczenia zagranicznego o podobnym charakterze – dokument potwierdzający prawo do tych świadczeń i ich wysokość wystawiony przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych.

Dokumentem potwierdzającym niezdolność do samodzielnej egzystencji, na podstawie którego ZUS może ustalić prawo do świadczenia uzupełniającego jest również:

orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
orzeczenie o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Jeśli osoba nie posiada orzeczenia potwierdzającego niezdolność do samodzielnej egzystencji albo upłynął okres, na który zostało ono wydane, do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza nie wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku, oraz – jeśli posiada – dokumentację medyczną i inne dokumenty, które mają znaczenie przy orzekaniu o niezdolności do samodzielnej egzystencji, np. kartę badania profilaktycznego, dokumentację rehabilitacji leczniczej lub zawodowej.

Jeśli osoba posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, także należy je dołączyć.

W jakim czasie decyzja?

Decyzję zostaje wydana w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Okolicznością taką może być uprawomocnienie się orzeczenia w sprawie niezdolności do samodzielnej egzystencji.

WAŻNE!
Jeśli wniosek zostanie złożony przed 1 grudnia 2019 roku, na wydanie decyzji w sprawie świadczenia uzupełniającego Zakład ma 60 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art. 27 ust. 1 ustawy o świadczeniu uzupełniającym).

Jaka jest wysokość świadczenia uzupełniającego?

Świadczenie uzupełniające przysługuje w wysokości 500 zł, jeśli:

osoba nie jest uprawniona do emerytury ani renty i nie ma ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, lub
osoba ma takie świadczenia, ale ich łączna kwota brutto nie przekracza 1100 zł.

Jeśli wnioskodawca pobiera emeryturę, rentę lub inne świadczenie finansowane ze środków publicznych i łączna kwota brutto tych świadczeń wynosi więcej niż 1100 zł, a nie przekracza 1600 zł, wysokość świadczenia uzupełniającego będzie niższa niż 500 zł.

Będzie to różnica między kwotą 1600 zł i łączną kwotą przysługujących Ci świadczeń.

O czym należy powiadomić Zakład, jeśli zostanie przyznane świadczenie uzupełniające?

Osoba, której przyznano świadczenie ma obowiązek powiadomić o wszelkich zmianach, które mają wpływ na prawo do świadczenia uzupełniającego lub na jego wysokość. W szczególności dotyczy to sytuacji:

uzyskania prawa do świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, w tym także do świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym, które przyzna KRUS lub inny organ emerytalny, oraz osoba będzie pobierać takie świadczenie,
zwiększenia kwota świadczenia finansowanego ze środków publicznych, które wypłaca podmiot inny niż ZUS (np. KRUS czy ośrodek pomocy społecznej),
tymczasowego aresztu albo odbywania kary pozbawienia wolności (nie dotyczy odbywania tej kary w systemie dozoru elektronicznego).

Jeśli osoba nie powiadomi Zakładu o tych okolicznościach i zostanie wypłacone świadczenie, do którego zostało utracone prawo, należy je zwrócić. Jeśli wypłacone zostanie świadczenie w zawyżonej kwocie, należy zwrócić jego zawyżoną część.

Jeśli wnioskodawca nie zgadza się z decyzją w sprawie świadczenia uzupełniającego, ma prawo odwołać się od tej decyzji.

Odwołanie należy wnieść do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych – właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Można to zrobić za pośrednictwem ZUS w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Po tym terminie decyzja stanie się prawomocna i nie można jej zaskarżyć do sądu.

Odwołanie można złożyć na piśmie lub zgłosić ustnie do protokołu w placówce ZUS albo wysłać pocztą. Złożenie odwołania i postępowanie przed sądem są wolne od opłat.