Renta rodzinna to świadczenie przyznawane z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Białostocki oddział ZUS znajduje się przy ul. Młynowej 29.

Kto ma prawo do renty rodzinnej?
Prawo do renty rodzinnej mają członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:

miała ustalone prawo do emerytury, w tym emerytury pomostowej, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
pobierała zasiłek przedemerytalny;
pobierała świadczenie przedemerytalne;
pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Przy ocenie prawa do renty przyjmowane jest, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Kto jest uprawniony do renty rodzinnej?

Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione:
- do ukończenia 16 lat;
- jeśli się uczą – do ukończenia 25 lat (jeżeli dziecko ukończyło 25 lat na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłużamy do zakończenia tego roku studiów);
- bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat lub w przypadku kontynuowania nauki w szkole przed ukończeniem 25 lat.
Wnuki – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości (z wyjątkiem dzieci, które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka).
Rodzeństwo i inne dzieci – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości (z wyjątkiem dzieci, które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka).
Małżonek (wdowa lub wdowiec), który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej, jeżeli:
- w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy; albo
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat;
- sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
- ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania dzieci.
Owdowiała osoba, która nie spełnia tych warunków i nie ma źródła utrzymania, ma prawo do renty rodzinnej:
- przez rok od śmierci współmałżonka;
- przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej – nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka.

Małżonka lub małżonek rozwiedziony albo wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci współmałżonka nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli – oprócz spełnienia wymienionych warunków – mieli w dniu śmierci współmałżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
Prawo do renty ma również małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, jeśli udowodni, że bezpośrednio przed śmiercią współmałżonka otrzymywała od niego alimenty na podstawie porozumienia między rozwiedzionymi/separowanymi (nie dotyczy to mężczyzny).

Rodzice, jeżeli:
- spełniają warunki takie jak dla wdowy/ wdowca (odnośnie wieku, wychowywania dzieci lub niezdolności do pracy);
- zmarły ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.

Co zrobić żeby otrzymać rentę rodzinną?
Należy złożyć w odpowiednim oddziale ZUS:

Wniosek o rentę rodzinną,
Jeśli osoba zmarła, po której ma być przyznana renta rodzinna:
- miała ustalone prawo do świadczeń emerytalno-rentowych z ZUS albo kapitał początkowy, nie potrzeba składać ponownie dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia osoby zmarłej.
- nie miała ustalonego prawa do świadczeń emerytalno-rentowych z ZUS, niezbędne jest dołączenie do wniosku dokumentów, na podstawie których ustala się czy zmarłemu przysługiwałoby świadczenie emerytalno-rentowe oraz oblicza się wysokość tego świadczenia. Potrzebne dokumenty to w szczególności:
  - „Informacja o okresach składkowych i nieskładkowych” (formularz ERP-6),
  - zaświadczenia pracodawców (świadectwa pracy) lub inne dokumenty urzędów czy organizacji potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe w Polsce,
  - zaświadczenia pracodawców (świadectwa pracy) potwierdzające okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
  - formularz unijny „Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej” (formularz E207PL) – dotyczący osoby zmarłej, jeśli posiadała okresy ubezpieczenia w państwach UE/ EFTA,
  - dokumenty potwierdzające wysokość wynagrodzenia osoby zmarłej, którymi są: zaświadczenie pracodawcy – płatnika składek o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia, które stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (może być wystawione na druku ZUS Rp-7) oraz legitymacja ubezpieczeniowa, zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości zarobków,
  - dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia za granicą osoby zmarłej – w państwach, z którymi Polska zawarła umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym lub w państwach członkowskich UE/ EFTA,

Do wniosku należy również dołączyć dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do renty dla członka rodziny osoby zmarłej, które są różne w zależności od tego, który członek rodziny osoby zmarłej ubiega się o rentę rodzinną. Dokumentami tymi w szczególności są:

dokument stwierdzający datę urodzenia wnioskodawcy,
dokument potwierdzający datę urodzenia oraz datę zgonu osoby, po której ma być przyznana renta rodzinna,
odpis skrócony aktu małżeństwa, jeżeli jesteś wdową, wdowcem,
dokument stwierdzający stan zdrowia, jeżeli przyznanie renty rodzinnej jest uzależnione od niezdolności do pracy,
zaświadczenie o pobieraniu nauki w szkole, dotyczy dzieci, które ukończyły 16 lat,
oświadczenie o pozostawaniu we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci współmałżonka (oświadczenie takie można złożyć po wypełnieniu odpowiedniego punktu we wniosku o rentę rodzinną),
dokument o ustaleniu prawa do alimentów na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej albo porozumienia zawartego między małżonkami – jeśli nastąpił rozwód lub współmałżonkowie byli w separacji lub nie pozostawali we wspólności małżeńskiej,
oświadczenie o przyczynianiu się zmarłego bezpośrednio przed jego śmiercią do utrzymania, jeśli jest się rodzicem (oświadczenie takie można złożyć po wypełnieniu odpowiedniego punktu we wniosku o rentę rodzinną).

Wysokość renty
Renta rodzinna wynosi:

85% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba;
90% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby;
95% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej.

Badane są uprawnienia zmarłego do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, do jakich mógł mieć prawo w chwili śmierci.

Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta, którą dzieli się po równo między uprawnionymi osobami.

Renta rodzinna nie może być niższa niż kwota najniższej renty rodzinnej (od 1 marca 2022 roku wynosi 1338,44 zł).

Jeśli osoba uprawniona pobiera rentę rodzinną, a jej rodzice nie żyją, możliwe jest otrzymanie dodatku dla sieroty zupełnej. Dodatek taki przysługuje również osobom, które pobierają rentę rodzinną po zmarłej matce, a ojciec jest nieznany.

Rentę rodzinną otrzymuje się od dnia powstania do niej prawa, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym został złożony wniosek.

Otrzymywanie renty:

Za pośrednictwem poczty
Na rachunek banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej

Zawieszenie lub zmniejszenie renty
Zawieszenie lub zmniejszenie renty następuje, gdy osoba uprawniona do świadczenia osiąga przychód z tytułu zatrudnienia lub innej działalności, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Jeżeli rencista osiąga przychód:

poniżej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego przez prezesa GUS – renta wypłacana jest w pełnej wysokości,
od 70% do 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – renta jest odpowiednio zmniejszana,
powyżej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – wypłata renty jest w całości zawieszana.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie